رمزگشایی خطاهای HPLC: از معنی Pump Pressure Fault تا Detector Lamp Error و اقدام عملی برای هر کدام
روبرو شدن با یک خطای ناگهانی (Error) روی صفحه نمایش دستگاه HPLC میتواند برای هر اپراتوری استرسزا باشد. این خطاها، که از Pump Error ساده تا Detector Error های پیچیده متغیرند، در واقع زبان سیستم برای هشدار درباره یک مشکل هستند. درک معنی و علل رایج این خطاها، اولین و مهمترین قدم برای عیبیابی سریع و بازگرداندن دستگاه به مدار کار است. این مقاله به عنوان یک فرهنگ راهنما، رایجترین کدهای خطا در برندهای مختلف را تفسیر کرده و راهحل فوری هر یک را ارائه میدهد.
الگوریتم سریع تشخیص و رفع خطاهای HPLC: از مشاهده پیام تا اقدام اولیه
خطاهای مرتبط با پمپ (Pump Module Errors)
| عنوان خطا (نمونه) | معنی و مفهوم | علل محتمل و اقدام اولیه |
|---|
"Pump Pressure Too High"
"فشار پمپ بسیار بالا است" |
فشار سیستم از حد از پیش تعیینشده (Pressure Limit) فراتر رفته است. |
علل: انسداد ستون یا خطوط، بسته بودن شیر خروجی Waste.
اقدام: بررسی فشار. اگر واقعاً بالا است، ستون را جدا کرده و با اتصال کوتاه تست کنید. |
"Pump Pressure Too Low"
"فشار پمپ بسیار پایین است" |
فشار سیستم به زیر حد مجاز افتاده یا اصلاً فشارسنج چیزی ثبت نمیکند. |
علل: نشتی بزرگ، وجود حباب در پمپ، خرابی سنسور فشار، پمپاژ نکردن پمپ.
اقدام: فوراً دستگاه را متوقف کرده و به دنبال نشتیهای واضح بگردید. پمپ را پرایم کنید. |
"Pump Module Not Ready"
"ماژول پمپ آماده نیست" |
ارتباط بین کنترلر و ماژول پمپ برقرار نشده یا پمپ روشن نیست. |
علل: کابل ارتباطی شل شده، پمپ خاموش است، خرابی برد کنترل پمپ.
اقدام: چک کنید پمپ روشن باشد و کابلهای ارتباطی را بررسی کنید. |
"Composition Error"
"خطا در ترکیب حلال" |
پمپ قادر نیست نسبت حلال درخواستی را ایجاد کند (در پمپهای Quaternary). |
علل: گرفتگی خط یک حلال، خرابی شیر پروپرشنیال (Proportioning Valve) مربوطه، هوا در خط.
اقدام: خط حلال مربوطه را جداگانه پرایم و تست کنید. |
خطاهای مرتبط با دتکتور (Detector Module Errors)
| عنوان خطا (نمونه) | معنی و مفهوم | علل محتمل و اقدام اولیه |
|---|
"Lamp Energy Low"
"انرژی لامپ پایین است" |
شدت نور لامپ (دوتریوم یا تنگستن) به زیر حد قابل قبول برای انجام آنالیز دقیق افت کرده است. |
علل: لامپ فرسوده و پایان عمر مفید، عدم هممحوری لامپ.
اقدام: چک ساعت کارکرد لامپ. ممکن است نیاز به تعویض لامپ UV باشد. |
"Detector Not Ready"
"دتکتور آماده نیست" |
دتکتور روشن نیست، گرم نشده یا ارتباط آن قطع است. |
علل: دتکتور خاموش است، در حال گرم شدن (Warm-up) است، کابل ارتباطی مشکل دارد.
اقدام: مطمئن شوید دتکتور روشن است و به آن زمان گرم شدن بدهید (معمولاً ۱۵-۳۰ دقیقه). |
"Beam Intensity Error"
"خطای شدت پرتو" |
سیگنال نوری دریافتی توسط فتودیود خارج از محدوده مجاز است (خیلی کم یا خیلی زیاد). |
علل: لامپ سوخته، سل (Flow Cell) کثیف یا پر از حباب، آلودگی اپتیک.
اقدام: سل را از نظر حباب بررسی و در صورت نیاز تمیز کنید. لامپ را چک کنید. |
"Wavelength Error"
"خطای طول موج" |
دتکتور قادر نیست به طول موج درخواستی برود یا آن را حفظ کند. |
علل: خرابی مکانیزم چرخش مونوکروماتور یا گرتیگ، عدم کالیبراسیون.
اقدام: دستگاه را خاموش و روشن کنید. ممکن است نیاز به کالیبراسیون طول موج توسط متخصص باشد. |
خطاهای مرتبط با اتوسمپلر (Autosampler Errors)
| عنوان خطا (نمونه) | معنی و مفهوم | علل محتمل و اقدام اولیه |
|---|
"Plate Position Error"
"خطای موقعیت پلیت" |
سوزن نمیتواند موقعیت ویال مورد نظر را پیدا کند یا پلیت در جای خود قفل نشده است. |
علل: پلیت کج قرار گرفته، سنسور موقعیتیاب خراب، وجود مانع در مسیر.
اقدام: پلیت را برداشته و مجدداً به درستی قرار دهید. مسیر حرکت سوزن را چک کنید. |
| "Syringe Error" یا "Volume Error" |
اتوسمپلر در کشیدن یا تزریق حجم دقیق نمونه مشکل دارد. |
علل: حباب در پیستون یا لوپ، نشتی داخلی، سوزن مسدود یا خراب.
اقدام: برنامه پورژ (Purge) و شستشوی سوزن را اجرا کنید. سوزن را بررسی کنید. |
"Needle Crash"
"برخورد سوزن" |
سوزن در حین حرکت به یک مانع (مثل درپوش ویال) برخورد کرده است. |
علل: درپوش ویال بلند، قرارگیری نادرست ویال، کالیبراسیون نادرست ارتفاع سوزن.
اقدام: از ویالهای استاندارد استفاده کنید. موقعیت سوزن را بررسی و در صورت نیاز کالیبره کنید. |
خطاهای عمومی سیستم (System/Communication Errors)
| عنوان خطا (نمونه) | معنی و مفهوم | علل محتمل و اقدام اولیه |
|---|
"Communication Lost"
"ارتباط قطع شد" |
ارتباط بین کامپیوتر (نرمافزار) و کنترلر دستگاه یا بین ماژولها قطع شده است. |
علل: شل بودن کابل LAN/USB، restart شدن یک ماژول، مشکل در آدرس IP شبکه داخلی.
اقدام: کابلها را چک کنید. دستگاه و نرمافزار را به طور کامل بسته و مجدداً راهاندازی کنید. |
"Leak Detected"
"نشتی تشخیص داده شد" |
سنسور نشتییاب (معمولاً در کف محفظه دتکتور یا اتوسمپلر) رطوبت را حس کرده است. |
علل: نشتی از هر قسمت سیستم (اتصالات، پمپ، دتکتور).
اقدام: دستگاه را متوقف کرده، محل را خشک کنید و به دنبال منشاء نشتی بگردید. |
| ("Temperature Out of Range (Column Oven)" |
دمای فر یا کمپارتمان از محدوده تنظیم شده خارج شده است. |
علل: خرابی المنت گرمکن، خرابی سنسور دما، بسته بودن بیش از حد درب فر.
اقدام: از باز بودن دریچههای تهویه مطمئن شوید. ممکن است نیاز به تعمیر المنت باشد. |
الگوریتم چهار مرحلهای برخورد با هر خطای HPLC
- خطا را بخوانید و یادداشت کنید: متن دقیق خطا و کد عددی آن (در صورت وجود) را ثبت کنید.
- دستگاه را در حالت امن متوقف کنید (Stop/Shutdown): برای جلوگیری از آسیب بیشتر، پمپ را خاموش کرده و فشار را رها کنید.
- اقدام اولیه ایمن را انجام دهید: بر اساس جداول بالا، سادهترین و ایمنترین کار را انجام دهید (پرایم، چک نشتی، روشنکردن ماژول).
- اگر خطا برطرف نشد: دستگاه را خاموش کنید. وضعیت را به فرد مسؤول یا یک تعمیرکار تخصصی HPLC گزارش دهید. سعی در رفع خطاهای الکترونیکی یا مکانیکی پیچیده بدون دانش کافی میتواند باعث آسیب بیشتر شود.
این راهنما به شما کمک میکند تا به سرعت مشکل را تشخیص داده و در بسیاری از موارد آن را رفع کنید. با این حال، برای خطاهای پیچیده یا تکرارشونده، مشاوره با مهندسین مجرب ضروری است. شرکت پرتوشار با تجربه در تعمیرات تمام برندهای HPLC، آماده ارائه خدمات تشخیص و رفع تخصصی کلیه خطاهای دستگاه شماست.
حرف آخر متخصصان پرتوشار:
«خطا یک پیام است، نه یک پایان کار. خونسردی خود را حفظ کنید. در ۷۰٪ موارد، خطاهای HPLC با یک پرایم ساده، بستن درپوش ویال یا ریستارت کردن سیستم برطرف میشوند. همیشه قبل از تماس با تعمیرکار، این سه مورد را چک کنید: برق، ارتباط و حلال.»